Τις τελευταίες εβδομάδες όλος ο πλανήτης βιώνει, πρωτόγνωρες για την εποχή καταστάσεις εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού  μία χωρίς προηγούμενο κρίση σε πολλαπλά επίπεδα, με εξαιρετικά σημαντικές άμεσες και παράπλευρες απώλειες. Με αφορμή τις σοβαρότατες επιπτώσεις αυτής της πανδημίας στις ζωές των ανθρώπων παγκοσμίως και με δεδομένο ότι πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι η κλιματική αλλαγή σε συνδυασμό με άλλες περιβαλλοντικές διαταραχές θα διευκολύνουν την ανάπτυξη περισσότερων εντελώς νέων λοιμωδών στελεχών όπως ο COVID-19, είναι επίκαιρο να αναφέρουμε πολύ συνοπτικά κάποια στοιχεία που υπάρχουν και συσχετίζουν την κλιματική αλλαγή με τη μετάδοση και την εξάπλωση των λοιμωδών νοσημάτων.

     Φωτογραφία από τον χρήστη Chokniti Khongchum στο Pexels

Η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη μας σε συνδυασμό με την όλο και πιο συχνή ακραίων καιρικών φαινομένων, ενδέχεται να προκαλέσουν αλλαγές στην εποχικότητα, τη γεωγραφία και την ένταση της εκδήλωσης λοιμωδών νοσημάτων. Οι πλημμύρες και η διαχείριση των νερών που προέρχονται από αυτές μπορούν να διευκολύνουν τη μεταφορά και την εξάπλωση μολυσματικών παραγόντων, ενώ η αύξηση της θερμοκρασίας και της υγρασίας επηρεάζουν την ανάπτυξη, την επιβίωση και την εξάπλωση όχι μόνο των παθογόνων αλλά και των φορέων τους. Επομένως η εξάπλωση των εντόμων όπως τα κουνούπια που αποτελούν φορείς σοβαρών νόσων όπως η ελονοσία, ο Δάγκειος πυρετός και ο ιός του Δυτικού Νείλου, θα μετατοπιστεί προς περιοχές του πλανήτη που σήμερα είναι ψυχρότερες. Ο ιός του Δυτικού Νείλου για παράδειγμα, εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο δυτικό ημισφαίριο, στη Νέα Υόρκη, μετά από μία παρατεταμένη περίοδο υψηλών θερμοκρασιών ακολουθούμενη από έντονες βροχοπτώσεις το 1999. Το συμπέρασμα είναι ότι, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η καθηγήτρια βιολογίας του πανεπιστημίου Stanford, Erin Mordecai, "οι πλούσιες και ανεπτυγμένες χώρες όπως οι ΗΠΑ δεν έχουν ανοσία".

Σύμφωνα με τον οργανισμό United States Agency for International Development, περίπου το 75% όλων των νέων αναδυόμενων αλλά και επανα-αναδυόμενων λοιμωδών νόσων προέρχονται από τα ζώα. Αυτές περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τον SARS, την H5N1 νόσο των πουλερικών και τον Η1Ν1 ιό της γρίπης. Πολλά ζώα που για πολλά χρόνια ήταν φορείς των νόσων χωρίς να μολύνουν τον άνθρωπο, αλλάζουν συμπεριφορά και μετανασταστεύουν σε άλλες περιοχές λόγω της κλιματικής αλλαγής. Η μετανάστευση των ζώων σε συνδυασμό με την αναζήτηση του ανθρώπου για εναλλακτικές πηγές τροφής για την κάλυψη των αναγκών του, έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθούν οι πιθανότητες να έρθουν οι άνθρωποι σε επαφή με τα ζώα φορείς και να μολυνθούν. Αξιοσημείωτο είναι ότι η άμεση παρέμβαση του ανθρώπου στο περιβάλλον, όπως για παράδειγμα η αποψίλωση των δασών του Αμαζονίου, αποτελεί έναν επιπλέον παράγοντα που όχι μόνο προκαλεί μείωση της βιοποικιλότητας, αλλά επίσης αναγκάζει πολλά ζώα πιθανούς φορείς στην εξεύρεση νέων φυσικών ενδιαιτημάτων, εξωθώντας τα έτσι πλησιέστερα σε κατοικημένες περιοχές. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η επιδημία του ιού του Ebola στην Αφρική έχει συσχετιστεί άμεσα με την κατανάλωση κρέατος άγριων ζώων φορέων, όπως η νυχτερίδες.

Ο Π.Ο.Υ. αναφέρει πως τα μοντέλα μετάδοσης λοιμωδών νοσημάτων θα μεταβληθούν ως συνέπεια της κλιματικής αλλαγής. Συνεπώς, υπάρχει ανάγκη να μάθουμε περισσότερα για αυτές τις σύνθετες σχέσεις αιτίας και αιτιατού και εφαρμόζοντας ολοκληρωμένα μαθηματικά μοντέλα να προβλέψουμε, όσο είναι δυνατόν, τις μελλοντικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη μετάδοση και εξάπλωση των λοιμωδών νοσημάτων.

Συνοψίζοντας, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη όλα τα παραπάνω, είναι αυτονόητο το πόσο κρίσιμες και σημαντικές είναι οι ενέργειες που έχουν ξεκινήσει να γίνονται εκ μέρους των κυβερνήσεων για την ανάπτυξη και εφαρμογή πολιτικών καθαρής ενέργειας. Ωστόσο, ελλοχεύει ο κίνδυνος οι ενέργειες αυτές να υπονομευτούν, εξαιτίας της μεγάλης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που απορρέει από τις συνέπειες της πανδημίας του κορωνοϊού. Σε αυτό το πλαίσιο, αξίζει να αναφερθούν τα πρόσφατα λόγια του Bill McKibben, περιβαλλοντολόγου, συγγραφέως, βραβευμένου με το Gandhi Peace Award, στο τηλεοπτικό δίκτυο CNBC: "Αν το μάθημα που παίρνουμε είναι ότι είναι καλύτερα να επιστρέψουμε στο status quo ante, τότε ο ιός μάλλον θα καθυστερήσει την ενεργειακή μετάβαση, αν όμως το μάθημα που παίρνουμε είναι ότι πρέπει να πάρουμε στα σοβαρά τον φυσικό κόσμο και τις απειλές του, τότε αυτό θα μπορούσε να κάνει τις κυβερνήσεις να κινητοποιηθούν πιο γρήγορα προς τη σωστή κατεύθυνση".

Αν σας άρεσε το άρθρο και το βρήκατε ενδιαφέρον, παρακαλώ κοινοποιήστε το. Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας! 

ΠΗΓΗ: https://www.greenpeace.org/greece/issues/klima/10714/mporei-i-pandimia-na-krousei-ton-kodona-tou-kindynou-gia-tin-klimatiki-allagi/